Het Max Neef Programma
* Bibliotheek van de toekomst *
Dit programma helpt bibliotheken bij het vormgeven van een (vernieuwde) positie, identiteit en nieuwe vormen van dienstverlening.
En geeft bibliotheken de mogelijkheid om zich (opnieuw) te bewijzen en hun waarde laten zien om hun bestaansrecht te rechtvaardigen.
Dit programma wordt verzorgd door Daphne Depassé (Plan B) en Innovation Booster.
Waarom?
Veel bibliotheken moeten zichzelf heruitvinden om hun positie te handhaven – in de snel veranderende wereld met veranderde virtuele verhoudingen en technologieën.
Dat weten we al lang(er).
Er zijn ook al veel stappen gezet; verbeteringen, veranderingen, nieuwe diensten, reorganisaties… En sommige bibliotheken zijn er in geslaagd om succesvol te zijn. Toch wordt voor vele bibliotheken het voortbestaan nog steeds bedreigd. En is/blijft het lastig om de waarde van bibliotheken aan te tonen; waarde die zoveel meer is dan geld en aantallen uitgeleende boeken.
Rapport Commissie Cohen
In januari 2014 verscheen het rapport ‘Bibliotheek van de toekomst’, van de commissie Cohen. Volgens het rapport is de opdracht voor de openbare bibliotheek in 2025 het leveren van een bijdrage aan de ontplooiing van het individu. Behalve een centrum voor kennis en cultuur zal de bibliotheek van de toekomst steeds meer een sociale rol gaan vervullen. De bibliotheek als een vitale schakel in een samenleving.
De grote vraag is: hoe komen we nou tot iets waarmee bibliotheken direct aan de slag kunnen om invulling te geven aan deze opdracht voor 2025?
Hiervoor hebben wij het zogenaamde Max Neef Framework (MNF) ontwikkeld.
Het Max Neef Framework
Het Max Neef Framework is een concept en raamwerk om bibliotheken te ondersteunen in het vormgeven van een (vernieuwde) positie, identiteit en nieuwe vormen van dienstverlening. Dit framework biedt tevens de mogelijkheid aan bibliotheken om zich (opnieuw) te bewijzen, hun waarde te laten zien en zo hun bestaansrecht te rechtvaardigen.
In de afbeelding (voor ons gemaakt door Callum Austin) is een visuele weergave van het concept te zien.
Het concept bestaat uit 9 aspecten, die zijn ontleend uit de 9 fundamentele menselijke behoeften, zoals gedefinieerd door Max Manfred Neef. De gedachte hierachter is dat, door als bibliotheek in deze basisbehoeften te voorzien, daadwerkelijk een waardevolle bijdrage geleverd kan worden aan de ontplooiing van het individu. Daarbij is het mogelijk om met het framework aantoonbaar te maken in hoeverre je hier aan voldoet.
Initiatieven ontplooien op basis van de MN-waarden
Binnen elke MN-waarde kunnen bibliotheken initiatieven ontplooien om hierin te voorzien. Rekening houdend met de grote diversiteit in waarden en behoeften van alle belanghebbenden, kan elke bibliotheek zelf bepalen welke initiatieven het meest waardevol zijn. Er zijn ontelbare initiatieven mogelijk.
Voor elke MN-waarde hebben we ideeën geformuleerd. Oplossingen die waarde bieden aan de (toekomstige) klant, de medewerkers van de bibliotheek en de politiek. Oplossingen waarmee het imago van de bibliotheek (weer) ijzersterk en krachtig wordt, waar het vakmanschap volop kan worden ingezet, waar de sociale verbinding mee kan worden aangegaan, waar zowel oud als jong enthousiast van wordt. Een aantal van deze ideeën staat direct in relatie tot andere maatschappelijke vraagstukken, zoals de zorg voor ouderen, de generatiekloof en leer/werkomgevingen voor zzp’ers. Allemaal mooie kansen voor bibliotheken om zich te ontwikkelen tot de onmisbare schakel tussen burgers en informatie.
Waarde aantonen
Een ander belangrijk voordeel van het gebruiken van de negen MN-waarden is dat op deze manier de prestaties van de bibliotheek gekwantificeerd kunnen worden. Bibliotheken moeten meer dan ooit (transparant) verantwoording afleggen en de letterlijke waarde (opbrengsten) kunnen aantonen. Aan het concept is de MAEX index (Maatschappelijke Exchange) gekoppeld. Deze index is ontwikkeld door Innovation Booster in samenwerking met “Kracht in NL” en is tevens gebaseerd op deze Max Neef waarden.
Met deze index kun je ook de maatschappelijk en sociale waarde meetbaar maken en ook de niet-geldelijke waarden inzichtelijk maken. Met dit concept kan worden gespecificeerd hoeveel mensen door de bibliotheek in één van de negen basisbehoeften van de mens zijn voorzien. Dit biedt de bibliotheken de mogelijkheid hun meerwaarde voor de overheid, politiek en investeerders beter zichtbaar te maken.
Basis principes van het programma
In het programma is specifiek rekening gehouden met een aantal zaken die belangrijk zijn voor een succesvolle inzet. We noemen er een aantal.
Een grote hoeveelheid snelle korte termijn veranderingen kan leiden tot onrust of weerstand bij bibliotheek medewerkers of tot onduidelijkheid bij klanten (Wat nu weer? Waarom? Waar gaan we heen? Waar zijn we nou eigenlijk naar onderweg?). Het concept biedt een gemeenschappelijke taal en richting, en een eenduidig raamwerk voor alle bibliotheken binnen het (versnipperde) landschap van de bibliotheeksector.
Binnen het concept is rekening gehouden met de grote diversiteit in belangen van de verschillende stakeholders (politiek, bestuur, medewerkers, klanten,..) Iedereen heeft andere (eigen) belangen, behoeften en waarden. En eigen visies en ideeën. Alle perspectieven worden meegenomen bij het vormgeven.
Elke bibliotheek kan een eigen invulling geven. Niet elke bibliotheek is hetzelfde; er is juist een grote diversiteit in ‘soorten’ bibliotheken (afhankelijk van de buurt, ‘cultuur’, plaats, context, ambities,…) en dit concept gaat in op de specifieke individuele bibliotheek (binnen een gemeenschappelijke context).
Zoals de commissie ook stelde is het toekomstperspectief niet in één waarheid of één visie te vatten. Met dit concept kan er continue snel ingesprongen worden op ontwikkelingen in de snel veranderende wereld.
Het programma
Het totale programma bestaat uit 5 dagen. Tijdens deze 5 dagen nemen we medewerkers van de bibliotheek aan de hand door middel van workshops.
In deze workshops ontdekken deel deelnemers een (vernieuwde) positie, identiteit en nieuwe vormen van dienstverlening om zich (opnieuw) te kunnen bewijzen en hun waarde laten zien om hun bestaansrecht te rechtvaardigen.
Ze krijgen concreet inzicht in wat goed gaat (waar al waarde geleverd wordt) en waar nog invulling aan gegeven kan worden. Er worden creatieve en slimme oplossingen bedacht en ontworpen om de 9 waarden te maximaliseren. En de beste oplossingen worden tastbaar gemaakt. Na 5 dagen ontdekken en vormgeven is de bibliotheek klaar voor de toekomst.
Geïnteresseerd?
Stuur een e-mail voor meer informatie over het programma en de kosten.
NB. Er bestaan mogelijkheden voor (gedeeltelijke) subsidiëring van dit programma.